ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ:
Κοινωνικό Κεφάλαιο και Ενσωμάτωση των Μεταναστών στην Ελληνική Κοινωνία
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ
Θεόδωρος Ιωσηφίδης, Λέκτορας Πανεπιστημίου Αιγαίου
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Κατά την τελευταία δεκαπενταετία η Ελλάδα έχει μετατραπεί από χώρα αποστολής σε χώρα μαζικής υποδοχής μεταναστών από μια σειρά από βαλκανικές χώρες και χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου. Τα χαρακτηριστικά της μεταναστευτικής διαδικασίας και των ίδιων των μεταναστών κατά τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο προς τις χώρες της νότιας Ευρώπης αλλά και ευρύτερα, δικαιολογούν τον όρο «νέα μετανάστευση» σε αντιπαράθεση με την παλαιά οργανωμένη μετανάστευση προς τις χώρες της βορειοδυτικής Ευρώπης. Στα πλαίσια της νέας μετανάστευσης παρατηρούμε μια σημαντική διεύρυνση των πηγών μεταναστευτικού εργατικού δυναμικού, μια υποχώρηση των τύπων οργάνωσης και νομιμότητας της μεταναστευτικής διαδικασίας, μια μετατόπιση στους παραγωγικούς τομείς απασχόλησης των μεταναστών (από τον δευτερογενή στον τριτογενή και ιδιαίτερα στις χώρες της νότιας Ευρώπης και στον πρωτογενή τομέα) και μια προϊούσα ελαστικοποίηση και ατυποποίηση της μεταναστευτικής διαδικασίας (που σχετίζεται βέβαια με ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές αναδιαρθρώσεις και εξελίξεις).
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο η μελέτη και η έρευνα των στρατηγικών ενσωμάτωσης των μεταναστών στην Ελληνική κοινωνία έχει μεγαλύτερη σημασία τόσο για τους ίδιους τους μετανάστες όσο και για την κοινωνικο-οικονομική σταθερότητα της χώρας υποδοχής.
Έμφαση θα δοθεί στη διάσταση του κοινωνικού κεφαλαίου (social capital) των μεταναστών, δηλαδή του συνόλου των κοινωνικών τους σχέσεων και δικτύων, τόσο στην χώρα αποστολής όσο και στην χώρα υποδοχής και στον ιδιαίτερο ρόλο που παίζουν στην ενσωμάτωση τους στην Ελληνική κοινωνική πραγματικότητα.
Η γενική ερευνητική περιοχή αφορά στον ρόλο του κοινωνικού κεφαλαίου και των μεταναστευτικών δικτύων στην ενσωμάτωση των μεταναστών στην Ελληνική κοινωνία (κοινωνικο-οικονομική και πολιτισμική ενσωμάτωση).
Πιο συγκεκριμένα τα βασικότερα ερευνητικά ερωτήματα που θα διερευνηθούν είναι τα ακόλουθα:
- Πως το κοινωνικό κεφάλαιο επηρεάζει την απόφαση για μετανάστευση
- Πως το κοινωνικό κεφάλαιο και η ύπαρξη μεταναστευτικών δικτύων επηρεάζει τον τόπο εγκατάστασης;
- Πως το κοινωνικό κεφάλαιο και η ύπαρξη μεταναστευτικών δικτύων επηρεάζει τυχόν μελλοντικούς μεταναστευτικούς σχεδιασμούς;
- Ποιος είναι ο ρόλος του κοινωνικού κεφαλαίου στην ένταξη στην αγορά εργασίας της χώρας αποστολής;
- Ποιος είναι ο ρόλος του κοινωνικού κεφαλαίου στη χωρική κατανομή των μεταναστών και στις συνθήκες στέγασης;
- Πως το κοινωνικό κεφάλαιο επηρεάζει τον σχηματισμό λιγότερο ή περισσότερο συνεκτικών μεταναστευτικών κοινοτήτων στη χώρα υποδοχής και πως αυτές συνδέονται με τη χώρα αποστολής;
- Ποιος είναι ο ρόλος του κοινωνικού κεφαλαίου στην επαγγελματική και κοινωνική κινητικότητα των μεταναστών;
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ
Η έρευνα πέρα από την κριτική και σε βάθος επισκόπηση της σχετικής ελληνόγλωσσης και ξενόγλωσσης βιβλιογραφίας θα βασιστεί κυρίως σε μια σειρά συνεντεύξεων σε βάθος (in-depth interviews) με μετανάστες από την Αλβανία και Πόντιους ομογενείς. Οι συνεντεύξεις σε βάθος με τους μετανάστες θα έχουν στόχο τη διερεύνηση των κοινωνικών τους σχέσεων και δικτύων και της συμβολής τους στην κοινωνική και εργασιακή ενσωμάτωση. Η δειγματοληψία θα είναι σκόπιμη (purposeful sampling) και θα βασίζεται σε κριτήρια μακροχρόνιας παραμονής στην Ελλάδα.
ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Ιούνιος 2004 έως Ιούνιος 2006
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ
ΕΠΕΑΕΚ: «ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ»