«Καθορισμός δεικτών για την αξιολόγηση των πολιτικών ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών στην ελληνική κοινωνία»
ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ
«Καθορισμός δεικτών για την αξιολόγηση των πολιτικών ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών στην ελληνική κοινωνία»
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ
αν. Καθηγητής Αντώνιος Κόντης, Καθ. Ηλίας Μπεζεβέγκης
ΜΕΛΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ
Αντώνιος Κόντης, Ηλίας Μπεζεβέγκης, Μιχάλης Σπουρδαλάκης, Σταύρος Ζωγραφάκης, Βασίλης Παυλόπουλος, Ευθύμης Παπαβλασόπουλος, Θεόδωρος Μητράκος, Ελένη - Ανδριανή Σαμπατάκου, Μάρη Λαυρεντιάδου, Απόστολος Λαμπρόπουλος, Μαρία Πάσχου, Άγγελος Τραμουντάνης, Κατερίνα Γεωργαντή, Μαρίνα Ντάλλα, Όλγα Ελευθερίου, Δημήτριος Ασημάκης.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
Αντικείμενο του έργου είναι ο καθορισμός δεικτών αξιολόγησης των πολιτικών ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών και εν συνεχεία – στη βάση των ορισθέντων δεικτών - η διενέργεια δύο προκαταρκτικών ερευνών σε όλη την ελληνική επικράτεια σχετικά με τις συνθήκες και το βαθμό ένταξης των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία. Η πρώτη έρευνα θα απευθύνεται στους υπηκόους τρίτων χωρών και η δεύτερη στους φορείς υλοποίησης πολιτικών για την ένταξη των μεταναστών. Τα αποτελέσματα που θα προκύψουν από τις δύο έρευνες θα αποτυπωθούν σε μια έκθεση που θα περιλαμβάνει τα συμπεράσματα αναφορικά με την αποτελεσματικότητα των υλοποιηθεισών δράσεων και το βαθμό ικανοποίησης των προσδοκιών των υπηκόων τρίτων χωρών.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Ο εντοπισμός των απαιτούμενων ποιοτικών και ποσοτικών δεικτών για την παρακολούθηση της κοινωνικής ένταξης των μεταναστών αποτελεί σημαντική παράμετρο και προϋπόθεση για τον καθορισμό συγκεκριμένων στόχων της ενταξιακής πολιτικής και την ανάπτυξη εφικτών προγραμμάτων δράσης για την επιτυχή εφαρμογή της. Η εν λόγω δράση εντάσσεται στον ευρύτερο στόχο του εκσυγχρονισμού των πολιτικών ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών.
Γενικοί Στόχοι
Οι γενικοί στόχοι της ∆ράσης είναι οι ακόλουθοι:
- Ανάδειξη της συνεισφοράς των μεταναστών στην ελληνική οικονομία και την κοινωνική συνοχή.
- Ενίσχυση των μηχανισμών σχεδιασμού και εφαρμογής πολιτικών και προγραμμάτων για την κοινωνική ένταξη των μεταναστών.
- Προώθηση της συνέργειας και του συντονισμού μεταξύ των εμπλεκόμενων στη μεταναστευτική πολιτική φορέων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης.
Ειδικοί Στόχοι
Οι ειδικοί στόχοι της ∆ράσης είναι οι ακόλουθοι:
- Αξιολόγηση της επάρκειας και αποτελεσματικότητας των πολιτικών ένταξης υπηκόων τρίτων χωρών ανά τομέα ένταξης (εντοπισμός καλών πρακτικών και αδυναμιών στα προγράμματα ένταξης των μεταναστών).
- Βελτιστοποίηση των πολιτικών ένταξης των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία.
- Ενίσχυση της τεχνογνωσίας των φορέων που εμπλέκονται στη διαδικασία ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών.
- Παροχή τυποποιημένων, σαφών και αξιόπιστων συγκριτικών δεδομένων.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ
Ι. Μελέτη Καθορισμού Δεικτών Αξιολόγησης των Πολιτικών Ένταξης
Οι ομάδες εργασίας των δύο πανεπιστημιακών τμημάτων θα ακολουθήσουν την απαγωγική μέθοδο για την διαδικασία καθορισμού των δεικτών αξιολόγησης των πολιτικών ένταξης. Συγκεκριμένα, από τη μελέτη της γενικής και της ειδικής βιβλιογραφίας, και λαμβάνοντας υπόψη την καταγραφή των πολιτικών ένταξης, θα εντοπιστεί ένα ευρύ φάσμα κριτηρίων – δεικτών για τις έξι υπό μελέτη κατηγορίες πολιτικών ένταξης. Από τα κριτήρια αυτά θα δημιουργηθεί ένας μικρότερος κατάλογος κριτηρίων – δεικτών, προσαρμοσμένων στην ελληνική πραγματικότητα. Στη συνέχεια, θα κατασκευαστούν ερωτήσεις (περίπου 10 για κάθε περιοχή), οι οποίες θα αντιστοιχούν στα κριτήρια αυτά και θα περιληφθούν στα αντίστοιχα ερωτηματολόγια που θα χορηγηθούν στους μετανάστες και στις συμμετέχουσες στην έρευνα υπηρεσίες-φορείς.
ΙΙ. Έρευνα για τις συνθήκες και διαδικασίες ένταξης μεταναστών
Ερευνώμενος πληθυσμός είναι οι υπήκοοι τρίτων χωρών (μετανάστες) ηλικίας 15-64 ετών που διαμένουν στη Χώρα μας. Η έρευνα θα είναι δειγματοληπτική με μέγεθος δείγματος 2.000 άτομα (κλάσμα δειγματοληψίας 0,35% περίπου) και θα εφαρμοστεί η μονοσταδιακή στρωματοποιημένη τυχαία δειγματοληψία δύο φάσεων. Το μέγεθος του δείγματος καθορίστηκε κατά τρόπο ώστε για μεταβλητές με συχνότητα εμφάνισης μεγαλύτερη του 5%, το σφάλμα δειγματοληψίας να μη υπερβαίνει το 10%.
Κατά την πρώτη φάση δειγματοληψίας χρησιμοποιώντας τα στοιχεία του δείγματος της έρευνας εργατικού δυναμικού έτους 2008 θα καταρτιστεί το πλαίσιο δειγματοληψίας (κατάλογος) για την επιλογή των μονάδων του δείγματος. Πριν την επιλογή των μονάδων του δείγματος, οι αναγραφόμενοι στο πλαίσιο μετανάστες θα χωριστούν σε ομοιογενείς κατηγορίες (στρώματα) με κριτήρια στρωμάτωσης:
- Αστικότητα (δύο βαθμοί αστικότητας: Αστικές περιοχές, Ημιαστικές και Αγροτικές περιοχές)
- Φύλο
- Ομάδα ηλικιών ( τρεις ομάδες ηλικιών: 15-24 ετών, 25-49 ετών και 50-65 ετών)
- Εθνότητα (τέσσερις κατηγορίες εθνοτήτων: Αλβανική, 12 νέων χωρών της Ε.Ε, Λοιπών χωρών Ευρώπης εκτός των 15 της ΕΕ, Λοιπές χώρες εκτός Ευρώπης)
Κατά τη δεύτερη φάση δειγματοληψίας σε κάθε ομοιογενές στρώμα, που προκύπτει από τη διασταύρωση των κριτηρίων στρωμάτωσης θα γίνει η επιλογή των μονάδων του δείγματος με ίσες πιθανότητες και με την εφαρμογή της συστηματικής δειγματοληψίας. Το μέγεθος του δείγματος σε κάθε στρώμα θα καθοριστεί με την εφαρμογή της αναλογικής κατανομής έτσι ώστε το επιλεγέν δείγμα μεταναστών να είναι αυτοσταθμιζόμενο (ίδιο κλάσμα δειγματοληψίας σε κάθε στρώμα).
ΙΙΙ. Έρευνα για τις συνθήκες και διαδικασίες ένταξης μεταναστών – φορείς
Ερευνώμενος πληθυσμός είναι οι φορείς υλοποίησης πολιτικών για την ένταξη των μεταναστών (Νομαρχίες, Δήμοι, ΚΕΠ, ΙΚΑ, ΟΑΕΔ, ΟΓΑ, Εργατικά Κέντρα, Νοσοκομεία, Συνήγορος του Πολίτη, Τράπεζες, Υπουργεία κλπ). Η έρευνα θα είναι δειγματοληπτική με μέγεθος δείγματος 600 φορείς και θα εφαρμοστεί η μονοσταδιακή στρωματοποιημένη τυχαία δειγματοληψία με κριτήριο στρωμάτωσης τη Γεωγραφική Περιφέρεια (13 Περιφέρειες).
Οι 600 μονάδες του δείγματος θα κατανεμηθούν στα στρώματα (περιφέρειες) βάσει του αριθμού των μεταναστών της περιφέρειας, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας εργατικού δυναμικού έτους 2008. Η επιλογή των μονάδων του δείγματος (φορείς) θα γίνει με ίσες πιθανότητες και με την εφαρμογή της συστηματικής δειγματοληψίας.
IV. Έκθεση – Συμπεράσματα των ερευνών
Η ομάδα εργασίας του έργου θα συντάξει την τελική έκθεση συμπερασμάτων ακολουθώντας την επαγωγική μέθοδο. Συγκεκριμένα, με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης καθορισμού δεικτών και των δύο προκαταρκτικών ερευνών - και σε συνάφεια με τη σχετική βιβλιογραφία – θα προχωρήσει στην ερμηνεία των ευρημάτων και στη γενίκευσή τους στον μεταναστευτικό πληθυσμό. Τέλος, θα εξαγάγει τα αντίστοιχα συμπεράσματα και θα διατυπώσει τις τελικές προτάσεις, όσον αφορά στην εφαρμογή αποτελεσματικών πολιτικών ένταξης των μεταναστών στη χώρα μας. Είναι ευνόητο ότι η μορφή αυτής της έκθεσης θα προσομοιάζει με μονογραφία, η σύνταξη της οποίας θα ακολουθεί τα διεθνώς καθιερωμένα πρότυπα
ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ ΕΡΕΥΝΑΣ
Στο πλαίσιο της δράσης ο δικαιούχος υποχρεούται να υλοποιήσει:
- Μια μελέτη που θα περιλαμβάνει δείκτες αξιολόγησης των πολιτικών ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών στην ελληνική κοινωνία.
- Μια προκαταρκτική έρευνα σχετικά με τις συνθήκες και τις διαδικασίες ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών στην ελληνική κοινωνία που θα απευθύνεται στο μεταναστευτικό πληθυσμό.
- Μια αντίστοιχη προκαταρκτική έρευνα σχετικά με τις συνθήκες και τις διαδικασίες ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών στην ελληνική κοινωνία που θα απευθύνεται στους φορείς υλοποίησης πολιτικών για την ένταξη των μεταναστών.
- Έκθεση που θα περιλαμβάνει τα συμπεράσματα των ερευνών.
ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Σεπτέμβριος 2009 έως Ιούνιος 2010
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ
Ευρωπαϊκό Ταμείο Ένταξης Υπηκόων Τρίτων Χωρών στην Ελλάδα, (Ετήσιο Πρόγραμμα 2008) - Υπουργείο Εσωτερικών
ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ
- Ημερίδα "Δείκτες ένταξης των μεταναστών στην Ελλάδα”, Αθήνα, 16/05/2011
- Αναφορά της εφημερίδας “Καθημερινή της 17.05.2011 στο Εργαστήριο Μελέτης της Μετανάστευσης και Διασποράς (Ε.Μ.ΜΕ.ΔΙΑ.)
- Αναφορά της εφημερίδας “ΤΑ ΝΕΑ” της 17.05.2011 στο Εργαστήριο Μελέτης της Μετανάστευσης και Διασποράς (Ε.Μ.ΜΕ.ΔΙΑ.)
- Αναφορά του “Αθήνα 984” της 16.05.2011 στο Εργαστήριο Μελέτης της Μετανάστευσης και Διασποράς (Ε.Μ.ΜΕ.ΔΙΑ.)
- Συνέντευξη του Διευθυντή του Εργαστηρίου Α. Κόντη στο περιοδικό "Νόημα"
- Αναφορά της εφημερίδας "Καθημερινή" της 6.11.2010 στο Εργαστήριο Μελέτης της Μετανάστευσης και Διασποράς (Ε.Μ.ΜΕ.ΔΙΑ.)
- Αναφορά της εφημερίδας "Καθημερινή" της 31.10.2010 στο Εργαστήριο Μελέτης της Μετανάστευσης και Διασποράς (Ε.Μ.ΜΕ.ΔΙΑ.)